کد مطلب:1103 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:288
احکام حیوان و مالی که انسان آنرا پیدا می کند
مسأله 2571 ـ گوسفند و امثال آن كه خود را از امثال گرگ نمی تواند حفظ نماید چنانچه انسان، آن را در بیابانی كه محل خطر است پیدا نماید می تواند آنرا بگیرد و احوط آنست كه در اطراف آن محل به مقدار میسور فحص نماید، و اگر مالك پیدا شد به او رد نماید، و الا قیمت آنرا به عهده بگیرد و گوسفند را تصرف نماید، و یا از قِبل صاحبش تصدق نماید، و یا گوسفند را برای مالك آن حفظ نماید و در این صورت اگر بدون تعدی و تفریط تلف شد ضامن قیمت گوسفند نیست، و اما مثل شتر كه خود را از گرگ می تواند حفظ نماید پس جایز نیست گرفتن آن مگر آنكه آن حیوان عاجز شده باشد و از راه افتاده باشد و صاحبش هم او را ترك نموده و پی او نرود كه در این صورت هر كه او را حفظ نموده و آذوقه داده و از هلاكت نجات دهد مال او می شود و صاحب اولی حقی ندارد.
مسأله 2572 ـ مالی كه انسان پیدا می كند اگر نشانه ای نداشته باشد كه به واسطه آن، صاحبش معلوم شود احتیاط واجب آنست كه از طرف صاحبش صدقه بدهد این در صورتی است كه آن را در غیر حرم مكه پیدا نماید، و اما اگر در آنجا پیدا نماید احتیاط واجب آنست كه آن را برندارد و اگر برداشت باید آنرا صدقه بدهد از طرف صاحب آن.
مسأله 2573 ـ اگر مالی را پیدا كند كه نشانه دارد و قیمت آن از (6/12) نخود نقره سكه دار كمتر است، چنانچه صاحب آن معلوم باشد، و انسان نداند راضی است یا نه، نمی تواند بدون اجازه او بردارد، و اگر صاحب آن معلوم نباشد می تواند به قصد اینكه ملك خودش شود بردارد و احتیاط واجب آنست كه هر وقت صاحبش پیدا شد، عوض آنرا به او رد نماید و اگر تلف شده باشد ضامن، نیست.
مسأله 2574 ـ هر گاه چیزی كه پیدا كرده نشانه ای دارد كه به واسطه آن می تواند صاحبش را پیدا كند، اگر چه بداند صاحب آن سنی یا كافری است كه در امان مسلمانان است، در صورتی كه قیمت آن چیز به (6/12) نخود نقره سكه دار برسد، باید از روزی كه آنرا پیدا كرده تا یكسال هر هفته یك مرتبه در محل اجتماع مردم اعلان نماید، و احتیاطاً در هفته اول هر روزی یك مرتبه اعلان نماید.
مسأله 2575 ـ اگر انسان خودش نخواهد اعلان كند، می تواند به كسی كه اطمینان دارد بگوید كه از طرف او اعلان نماید.
مسأله 2576 ـ اگر تا یكسال اعلان كند و صاحب مال پیدا نشود اگر آن مال از غیر حرم مكه باشد می تواند آنرا برای خود بردارد، به قصد اینكه هر وقت صاحبش پیدا شد عوض آنرا به او بدهد یا برای او نگهداری كند كه هر وقت پیدا شد به او بدهد، و احتیاط مستحب آنست كه از طرف صاحبش صدقه بدهد ولكن اگر پیدا شد باید عوض آن را به او بدهد و اما اگر از حرم مكه باشد باید آن را حفظ نماید و یا صدقه دهد.
مسأله 2577 ـ اگر بعد از آنكه یكسال اعلان كرد و صاحب مال پیدا نشد، مال را برای صاحبش نگهداری كند و از بین برود، چنانچه در نگهداری آن كوتاهی نكرده و تعدی یعنی زیاده روی هم ننموده ضامن نیست، ولی اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد، یا برای خود برداشته باشد، در هر صورت ضامن است.
مسأله 2578 ـ كسی كه مالی را پیدا كرده، اگر عمداً به دستوری كه گفته شد اعلان نكند، گذشته از اینكه معصیت كرده، باز هم واجب است اعلان كند.
مسأله 2579 ـ اگر بچه نابالغ یا دیوانه چیزی پیدا كند، ولیّ او باید اعلان نماید علی الاحوط و اگر ولی اعلان ننمود خود بچه یا دیوانه بعد از بلوغ یا عاقل شدن باید اعلان نماید.
مسأله 2580 ـ اگر انسان در بین سالی كه اعلان می كند، از پیدا شدن صاحب مال ناامید شود، و بخواهد آنرا صدقه بدهد جایز است و اشكال ندارد.
مسأله 2581 ـ اگر در بین سالی كه اعلان می كند مال از بین برود، چنانچه در نگهداری آن كوتاهی كرده، یا تعدی یعنی زیاده روی كرده باشد، باید عوض آنرا به صاحبش بدهد، و اگر كوتاهی نكرده و زیاده روی هم ننموده، چیزی بر او واجب نیست.
مسأله 2582 ـ اگر مالی را كه نشانه دارد و قیمت آن به (6/12) نخود نقره سكه دار می رسد، در جائی پیدا كند كه معلوم است به واسطه اعلان، صاحب آن پیدا نمی شود، می تواند در روز اول آنرا از طرف صاحبش صدقه بدهد، و چنانچه صاحبش پیدا شود و به صدقه دادن راضی نشود، باید عوض آنرا به او بدهد و ثواب صدقه ای كه داده مال خود او است.
مسأله 2583 ـ اگر چیزی را پیدا كند و به خیال اینكه مال خود او است بردارد، بعد بفهمد مال خودش نبوده، باید تا یكسال اعلان نماید، و همچنین است اگر مثلاً پای خود را به گمشده ای بزند و آنرا از جای خودش حركت دهد، و از آنجا به جای دیگر نقلش دهد.
مسأله 2584 ـ لازم نیست موقع اعلان، جنس چیزی را كه پیدا كرده بگوید بلكه همینقدر كه بگوید چیزی پیدا كرده ام كافی است.
مسأله 2585 ـ اگر كسی چیزی را پیدا كند و دیگری بگوید مال من است، در صورتی باید به او بدهد كه نشانه های آنرا بگوید، ولی لازم نیست نشانه هایی را كه بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید.
مسأله 2586 ـ اگر قیمت چیزی كه پیدا كرده به (6/12) نخود نقره سكه دار برسد چنانچه اعلان نكند و در مسجد، یا جای دیگری كه محل اجتماع مردم است بگذارد و آن چیز از بین برود، یا دیگری آنرا بردارد، كسی كه آنرا پیدا كرده ضامن است.
مسأله 2587 ـ هر گاه چیزی پیدا كند كه اگر بماند فاسد می شود، لازم نیست با اجازه حاكم شرع، یا وكیل او قیمت آنرا معین كند و بفروشد یا مصرف نماید و پولش را نگهدارد و اگر صاحب آن پیدا نشد از طرف او صدقه بدهد، بلكه می تواند بدون مراجعه به حاكم شرع و یا وكیل او، قیمت آنرا معین نموده و به آنچه ذكر شد عمل نماید.
مسأله 2588 ـ اگر چیزی را كه پیدا كرده موقع وضو گرفتن و نماز خواندن همراه او باشد، در صورتی كه قصدش این باشد كه صاحب آنرا پیدا كند اشكال ندارد.
مسأله 2589 ـ اگر كفش او را ببرند و كفش دیگری بجای آن بگذارند، چنانچه بداند كفشی كه مانده مال كسی است كه كفش او را برده، می تواند بجای كفش خودش بردارد، ولی اگر قیمت آن از كفش خودش بیشتر باشد، باید هر وقت صاحب آن پیدا شد زیادی قیمت را به او بدهد، و چنانچه از پیدا شدن او ناامید شود، باید زیادی قیمت را از طرف صاحبش صدقه بدهد و اگر احتمال دهد كفشی كه مانده مال كسی نیست كه كفش او را برده باید فحص از صاحبش نماید و اگر مأیوس شد از طرف صاحبش صدقه بدهد.
مسأله 2590 ـ اگر مالی را كه كمتر از (6/12) نخود نقره سكه دار ارزش دارد پیدا كند، و از آن صرف نظر نماید ودر مسجد یا جای دیگر بگذارد، چنانچه كسی آنرا بردارد، برای او حلال است.
مسأله 2572 ـ مالی كه انسان پیدا می كند اگر نشانه ای نداشته باشد كه به واسطه آن، صاحبش معلوم شود احتیاط واجب آنست كه از طرف صاحبش صدقه بدهد این در صورتی است كه آن را در غیر حرم مكه پیدا نماید، و اما اگر در آنجا پیدا نماید احتیاط واجب آنست كه آن را برندارد و اگر برداشت باید آنرا صدقه بدهد از طرف صاحب آن.
مسأله 2573 ـ اگر مالی را پیدا كند كه نشانه دارد و قیمت آن از (6/12) نخود نقره سكه دار كمتر است، چنانچه صاحب آن معلوم باشد، و انسان نداند راضی است یا نه، نمی تواند بدون اجازه او بردارد، و اگر صاحب آن معلوم نباشد می تواند به قصد اینكه ملك خودش شود بردارد و احتیاط واجب آنست كه هر وقت صاحبش پیدا شد، عوض آنرا به او رد نماید و اگر تلف شده باشد ضامن، نیست.
مسأله 2574 ـ هر گاه چیزی كه پیدا كرده نشانه ای دارد كه به واسطه آن می تواند صاحبش را پیدا كند، اگر چه بداند صاحب آن سنی یا كافری است كه در امان مسلمانان است، در صورتی كه قیمت آن چیز به (6/12) نخود نقره سكه دار برسد، باید از روزی كه آنرا پیدا كرده تا یكسال هر هفته یك مرتبه در محل اجتماع مردم اعلان نماید، و احتیاطاً در هفته اول هر روزی یك مرتبه اعلان نماید.
مسأله 2575 ـ اگر انسان خودش نخواهد اعلان كند، می تواند به كسی كه اطمینان دارد بگوید كه از طرف او اعلان نماید.
مسأله 2576 ـ اگر تا یكسال اعلان كند و صاحب مال پیدا نشود اگر آن مال از غیر حرم مكه باشد می تواند آنرا برای خود بردارد، به قصد اینكه هر وقت صاحبش پیدا شد عوض آنرا به او بدهد یا برای او نگهداری كند كه هر وقت پیدا شد به او بدهد، و احتیاط مستحب آنست كه از طرف صاحبش صدقه بدهد ولكن اگر پیدا شد باید عوض آن را به او بدهد و اما اگر از حرم مكه باشد باید آن را حفظ نماید و یا صدقه دهد.
مسأله 2577 ـ اگر بعد از آنكه یكسال اعلان كرد و صاحب مال پیدا نشد، مال را برای صاحبش نگهداری كند و از بین برود، چنانچه در نگهداری آن كوتاهی نكرده و تعدی یعنی زیاده روی هم ننموده ضامن نیست، ولی اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد، یا برای خود برداشته باشد، در هر صورت ضامن است.
مسأله 2578 ـ كسی كه مالی را پیدا كرده، اگر عمداً به دستوری كه گفته شد اعلان نكند، گذشته از اینكه معصیت كرده، باز هم واجب است اعلان كند.
مسأله 2579 ـ اگر بچه نابالغ یا دیوانه چیزی پیدا كند، ولیّ او باید اعلان نماید علی الاحوط و اگر ولی اعلان ننمود خود بچه یا دیوانه بعد از بلوغ یا عاقل شدن باید اعلان نماید.
مسأله 2580 ـ اگر انسان در بین سالی كه اعلان می كند، از پیدا شدن صاحب مال ناامید شود، و بخواهد آنرا صدقه بدهد جایز است و اشكال ندارد.
مسأله 2581 ـ اگر در بین سالی كه اعلان می كند مال از بین برود، چنانچه در نگهداری آن كوتاهی كرده، یا تعدی یعنی زیاده روی كرده باشد، باید عوض آنرا به صاحبش بدهد، و اگر كوتاهی نكرده و زیاده روی هم ننموده، چیزی بر او واجب نیست.
مسأله 2582 ـ اگر مالی را كه نشانه دارد و قیمت آن به (6/12) نخود نقره سكه دار می رسد، در جائی پیدا كند كه معلوم است به واسطه اعلان، صاحب آن پیدا نمی شود، می تواند در روز اول آنرا از طرف صاحبش صدقه بدهد، و چنانچه صاحبش پیدا شود و به صدقه دادن راضی نشود، باید عوض آنرا به او بدهد و ثواب صدقه ای كه داده مال خود او است.
مسأله 2583 ـ اگر چیزی را پیدا كند و به خیال اینكه مال خود او است بردارد، بعد بفهمد مال خودش نبوده، باید تا یكسال اعلان نماید، و همچنین است اگر مثلاً پای خود را به گمشده ای بزند و آنرا از جای خودش حركت دهد، و از آنجا به جای دیگر نقلش دهد.
مسأله 2584 ـ لازم نیست موقع اعلان، جنس چیزی را كه پیدا كرده بگوید بلكه همینقدر كه بگوید چیزی پیدا كرده ام كافی است.
مسأله 2585 ـ اگر كسی چیزی را پیدا كند و دیگری بگوید مال من است، در صورتی باید به او بدهد كه نشانه های آنرا بگوید، ولی لازم نیست نشانه هایی را كه بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید.
مسأله 2586 ـ اگر قیمت چیزی كه پیدا كرده به (6/12) نخود نقره سكه دار برسد چنانچه اعلان نكند و در مسجد، یا جای دیگری كه محل اجتماع مردم است بگذارد و آن چیز از بین برود، یا دیگری آنرا بردارد، كسی كه آنرا پیدا كرده ضامن است.
مسأله 2587 ـ هر گاه چیزی پیدا كند كه اگر بماند فاسد می شود، لازم نیست با اجازه حاكم شرع، یا وكیل او قیمت آنرا معین كند و بفروشد یا مصرف نماید و پولش را نگهدارد و اگر صاحب آن پیدا نشد از طرف او صدقه بدهد، بلكه می تواند بدون مراجعه به حاكم شرع و یا وكیل او، قیمت آنرا معین نموده و به آنچه ذكر شد عمل نماید.
مسأله 2588 ـ اگر چیزی را كه پیدا كرده موقع وضو گرفتن و نماز خواندن همراه او باشد، در صورتی كه قصدش این باشد كه صاحب آنرا پیدا كند اشكال ندارد.
مسأله 2589 ـ اگر كفش او را ببرند و كفش دیگری بجای آن بگذارند، چنانچه بداند كفشی كه مانده مال كسی است كه كفش او را برده، می تواند بجای كفش خودش بردارد، ولی اگر قیمت آن از كفش خودش بیشتر باشد، باید هر وقت صاحب آن پیدا شد زیادی قیمت را به او بدهد، و چنانچه از پیدا شدن او ناامید شود، باید زیادی قیمت را از طرف صاحبش صدقه بدهد و اگر احتمال دهد كفشی كه مانده مال كسی نیست كه كفش او را برده باید فحص از صاحبش نماید و اگر مأیوس شد از طرف صاحبش صدقه بدهد.
مسأله 2590 ـ اگر مالی را كه كمتر از (6/12) نخود نقره سكه دار ارزش دارد پیدا كند، و از آن صرف نظر نماید ودر مسجد یا جای دیگر بگذارد، چنانچه كسی آنرا بردارد، برای او حلال است.